ستون‌ها یکی از مهم‌ترین اجزای ساختمان بوده و استحکام آن را تضمین می‌کنند. در صورت عدم به‌کارگیری ستون‌ها به صورت اصولی، استحکام ساختمان به طور چشمگیری کاهش یافته و عمر مفید ساختمان نیز بسیار اندک خواهد بود.
ستون‌ها مانند ستون فقرات بدن، وزن ساختمان را به صورت مساوی به زمین منتقل کرده، و فشار بار سازه را تحمل می‌کنند؛ بنابراین فواصل میان ستون‌ها باید مطابق با استانداردها تنظیم شده، و در طراحی پلن ساختمان مورد توجه قرار گیرد.
ضوابط به‌کارگیری میلگرد
در فرایند ساخت ستون‌ها، فوندانسیون و بسیاری از دیگر قسمت‌های ساختمان از میلگرد استفاده می‌شود؛ با توجه به نوع سازه (اسکلتی یا بتنی) و همچنین آرماتوربندی سازه، تعداد میلگردها باید به دقت بررسی شده و وزن آن محاسبه شود.
مهم‌ترین بخش ساخت و ساز، محاسبه دقیق مصالح مورد نیاز و بودجه‌بندی برای بخش‌های مختلف است، و از آن جا که قیمت میلگردها بر اساس وزن آنها تعیین می‌شود، انتخاب صحیح میلگردهای مورد نیاز و بررسی دقیق وزن آنها بسیار حیاتی است، زیرا هرگونه اشتباه می‌تواند خسارت‌های غیرقابل جبران به بار آورد.
در این مقاله قصد داریم به بررسی حداکثر فاصله آزاد بین ستون‌ها، حداکثر فاصله آرماتور در فوندانسیون، حداکثر فاصله میلگرد طولی ستون و حداقل فاصله بین میلگردها در ستون بپردازیم، با ما همراه باشید.
حداکثر فاصله آزاد بین میلگردها
از آنجا که ستون‌ها وزن سازه را تحمل کرده و آن را به زمین انتقال می‌دهند، شیوه چینش و ایجاد فواصل مناسب میان آنها اهمیت زیادی دارد. برای تهیه نقشه سازه ابتدا ستون‌گذاری را در اتوکد انجام دهید؛ سپس مکان ستون‌ها و حداکثر فاصله آزاد بین میلگردهای ستون از یکدیگر را بر اساس نوع سازه تعیین کنید.
در آیین نامه‌های مربوطه، هیچ محدودیتی برای حداکثر فاصله ستون‌ها تعریف نشده، اما بهترین فاصله برای ستون‌ها 4 الی 5 متر است. البته اگر قصد کشیدن نقشه برای ساختمانی فلت، با کاربری مسکونی را دارید، فواصل ستون‌ها می‌تواند تا 7 متر نیز باشد. بیایید با هم نکات طلایی ستون‌گذاری را بررسی کنیم:
- تلاش کنید تا فاصله ستون‌ها تقریبا یکسان باشد.
- محل قرارگیری ستون‌ها موجب هدر رفتن فضای ساختمان نشود.
- بهتر است ستون‌ها درون دیوارها یا مکان قرارگیری کمد دیواری باشند، تا زیبایی ساختمان را تحت تاثیر قرار ندهند.
- ایمنی را فدای زیبایی نکنید، برای داشتن فضای بیشتر، ستون را حذف نکنید.
- ستون پارکینگ باید در فواصلی قرار گیرد، که خللی در رفت و آمد ایجاد نکند.
- ستون‌گذاری نقشه را منظم و در یک راستا انجام دهید.
- ستون‌ها در محور عمودی و افقی در امتداد هم قرار گیرند.
- در تمامی طبقات چیدمان یکسانی برای ستون‌ها در نظر بگیرید.
- برای زیبایی و سهولت کار بهتر است طراحی متقارن برای ستون‌ها در نظر بگیرید.
- راه‌پله و اتاقک آسانسور باید از هر چهار طرف ستون‌گذاری شود.
- بهتر است حداکثر فاصله ستون‌ها به گونه‌ای تنظیم شود، که با حداقل تعداد ستون، وزن سازه مدیریت شود.
حداکثر فاصله آرماتور در فوندانسیون
بر طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، محدودیت آرماتور در فوندانسیون به شرح زیر است:
پی حجیم: در این نوع پی‌ها یک شبکه میلگردی به قطر سیصد و پنجاه میلی‌متر به‌کار می‌رود و باید ترک‌های سطحی کنترل شوند.
پی منفرد، گسترده و باسکولی: نسبت آرماتور کششی نباید از مقادیر ذکر شده کمتر باشد.
- میلگرد آجدار S220 , S300 ,S350: دوهزارم میلی‌متر
- میلگرد آجدار S400: هجده ده هزارم
- میلگرد آجدار S500 و بالاتر: پانزده ده هزارم
حداکثر فاصله میلگرد طولی ستون
میلگردها در ستون به دو صورت عرضی و طولی به‌کار می‌روند، میلگردهای طولی وزن سازه را تحمل می‌کنند و میلگردهای عرضی نیز برای شکل‌گیری ستون مورد استفاده قرار می‌گیرند. فاصله میلگردها باید به گونه‌ای باشد که بتن‌ریزی تحت تاثیر قرار نگیرد و از طرفی تعداد کافی میلگرد در ستون استفاده شود. حداکثر فاصله میان میلگردهای طولی نباید از مقادیر ذکر شده در زیر بیشتر باشد.
- 40 میلی‌متر
- 5 برابر قطر بزرگترین میلگرد
- 33 برابر قطر بزرگترین سنگدانه بتن
حداقل فاصله بین میلگردها در ستون
اگر حداقل فاصله مجاز میان میلگردها رعایت نشود، بتن‌های ریخته شده برای ستون به تراکم لازم نرسیده و علاوه بر بالا رفتن احتمال بروز زنگ‌زدگی میلگردها، بتن‌ها ترک خورده یا دچار ترکیدگی می‌شوند. حداقل فاصله مجاز میان میلگردهای ستون نباید از مقادیر ذکر شده در جدول زیر کمتر باشد.
- 25 میلی‌متر
- قطر میلگرد بزرگتر
- 33/1 برابر قطر بزرگترین سنگدانه بتن
در این مقاله حداکثر فاصله آزاد بین ستون‌ها، حداکثر فاصله آرماتور در فوندانسیون، حداکثر فاصله میلگرد طولی ستون و حداقل فاصله بین میلگردها در ستون را بررسی کردیم. با رعایت مقررات ملی ساختمان، و نکات ذکر شده در این مقاله، در بهینه‌سازی تقویت ساختمان خود موفق خواهید بود.