نبشی یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی است که در صنعت ساختمان‌سازی به کار می‌رود. این مصالح به صورت جداگانه یا ترکیبی در سازه‌های فلزی استفاده می‌شوند. یکی از دلایل استفاده از نبشی در سازه‌های فلزی، داشتن دو ضلع عمود بر هم است که این ویژگی می‌تواند استحکام و پایداری سازه را افزایش دهد.
اصطلاح "نبشی" از کلمه "نبش" گرفته شده است که به معنی کنج و پیچ است. ظاهر نبشی نیز دقیقا نشان‌دهنده یک پیچ یا سوق است. نبشی‌ها در ساختمان‌های فلزی با توجه به طرح‌های ارائه شده توسط مهندسان، به صورت شاخه‌ای و خرد شده یا نبشی لقمه به کار می‌روند.
علاوه بر استفاده از نبشی در ساختمان‌سازی، این مصالح در صنایع مختلف نیز کاربردهای فراوانی دارند. به عنوان مثال، در صنعت خودروسازی، نبشی‌ها به عنوان اتصالات یا قطعاتی برای اتصال قطعات فلزی به کار می‌روند. همچنین در صنعت ماشین‌سازی، برای اتصال قطعات و اجزای مختلف ماشین‌آلات استفاده می‌شوند. در واقع، نبشی‌ها به دلیل قابلیت اتصال قوی و پایداری که دارند، در صنایع مختلفی مانند صنعت فلزات، ساختمان‌سازی، خودروسازی، ماشین‌سازی و غیره استفاده می‌شوند.
انواع نبشی ها کدام است؟
نبشی های بال مساوی، اسپیرال و بال نامساوی سه نوع اصلی نبشی هستند که از نظر ظاهری با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه به توضیح هر یک از این انواع می پردازیم.
- نبشی بال مساوی
در این نوع نبشی، بال ها اندازه‌ای برابر دارند و بر یکدیگر عمود شده‌اند. شکل ظاهری این پروفیل مشابه حرف V یا L انگلیسی است. مثالی از نبشی بال مساوی می تواند L100 باشد که به این معنی است که بال های نبشی بال مساوی آن دارای طول ۱۰۰ میلیمتر هستند.
- نبشی اسپیرال
این نوع نبشی نیز از نظر ظاهری بال مساوی است، اما به دو روش فابریک و پرسی تولید می شود. مدل اسپیرال به دلیل انعطاف پذیری بالایی که دارد، بسیار کاربردی بوده و طول عمر بالایی دارد. اندازه های معمول بال‌های مدل اسپیرال، بین ۲۰*۲۰*۲ تا ۵۰*۵۰*۵ میلیمتر هستند.
- نبشی بال نامساوی
در این نوع نبشی، بال ها برابر نیستند و یکی از طول ها از دیگری بزرگتر است. شکل ظاهری این نوع نبشی نیز مشابه حرف L انگلیسی است. برای مثال، نبشی بال نامساوی ۱۰*۸۰*۱۲۰ به این معنی است که بال بزرگتر آن دارای طول ۱۲۰ و بال کوچکتر آن دارای طول ۸۰ است. استانداردهای معمول برای این نوع نبشی عبارتند از ST37،ST52 و ST4.
این انواع نبشی ها در ساخت سازه ها و صنایع مختلف استفاده می شوند و دارای نقش مهمی در تقویت و سازگاری سازه ها با بارهای مختلف هستند.
نبشی ها چه کاربردی در صنعت دارند؟
نبشی در صنایع مختلف و به ویژه در صنعت ساختمان سازی کاربردهای متعددی دارد. برخی از کاربردهای مهم نبشی عبارتند از:
- اتصالات سازه‌ها
نبشی‌ها برای اتصال ستون‌ها به پل‌ها، تیرهای فلزی به بیم‌های باربر، ستون‌ها به صفحات فونداسیون و اتصالات دیگر استفاده می‌شوند. این اتصالات بسیار حیاتی هستند، زیرا باید قوی و ثابت باشند تا بارهای سازه را به درستی تحمل کرده و به صورت ایمن انتقال دهند. نبشی‌ها به عنوان اتصالات استراتژیک در سازه‌ها عمل می‌کنند. طراحی و نصب صحیح این پروفیل‌ها باعث اطمینان از استحکام و پایداری سازه‌ها می‌شود. این اتصالات باید تحمل بارهای استاتیکی و دینامیکی، نیروهای لرزه‌ای و بارهای افقی را داشته باشند.
علاوه بر قدرت و استحکام، نبشی‌ها باید مقاومت مناسبی در برابر خوردگی و زنگ زدگی نیز داشته باشند؛ زیرا عوامل محیطی مانند رطوبت، نمک، تغییرات دما و آب‌های شیمیایی می‌توانند به طول عمر و عملکرد نبشی‌ها تاثیر بگذارند. همچنین، در طراحی نبشی‌ها باید به جزئیات مهندسی مانند اندازه، شکل و نوع جوشکاری توجه شود تا اتصالات به درستی انجام شده و استحکام سازه تضمین شود.
- ساخت ستون و خرپا
نبشی در ساخت ستون‌های ساختمانی و خرپاها استفاده می‌شود. این سازه‌ها نقش اصلی در تحمل بارهای سازه دارند و نبشی به عنوان اتصال استراتژیک در ساخت آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ساخت سقف کرمیت
نبشی در ساخت سقف کرمیت برای بالایی تیرچه، به جهت تقویت و استحکام بیشتر استفاده می‌شود.
- اتصالات نیم‌گیردار و گیردار
نبشی‌ها در اتصالات نیم‌گیردار و گیردار نقش مهمی دارند. این پروفیل‌ها برای اتصال قطعات فلزی به یکدیگر و ایجاد استحکام بیشتر در سازه‌ها استفاده می‌شوند.
اتصالات نیم‌گیردار و گیردار به عنوان اتصالاتی مطرح هستند که از طریق نبشی‌ها ایجاد می‌شوند و بیشتر در سازه‌های فلزی به کار می‌روند. این اتصالات به کمک نبشی‌ها قطعات فلزی را به یکدیگر متصل می‌کنند و قدرت و استحکام بیشتری به سازه می‌بخشند. همچنین، در برخی سازه‌های مرتبط با آسانسورها نیز از نبشی‌های خورد شده (لقمه) استفاده می‌شود. این نبشی‌ها برای اتصال قطعات فلزی در سازه‌های آسانسور و ایجاد اتصالات محکم و ایمن استفاده می‌شوند. بنابراین، می‌توان گفت که اهمیت این قطعات در صنایع مختلف بسیار زیاد بوده و به همین دلیل از محبوبیت بالایی برخوردار است.